Leerstrategie: Actief ophalen

Ook wel bekend als 'retrieval practice'.

Leren doe je vaak met je neus tussen de boeken. Maar wat als je die nu een keertje weglegt? 


Wel, dat is precies wat 'actief ophalen' inhoudt! De leerstof uit je hoofd halen in plaats van uit je boek. 🧠


Actief ophalen is één van de effectieve leerstrategieën. Een strategie die voor al jouw leerlingen werkt, omdat je brein nu eenmaal beter leerstof onthoudt op die manier.

 

Lees hieronder hoe het werkt en op welke manieren je 'm kunt inzetten.

Luister hier het podcastfragment over Actief Ophalen

Hoe werkt deze strategie?


👉 Bij deze leerstrategie halen jouw leerlingen de leerstof op uit het langetermijngeheugen. Zo zet je je brein flink aan het werk en een brein in actie zorgt ervoor dat je leerlingen veel beter zullen onthouden.


Het is helemaal oké en zelfs belangrijk dat ze de leerstof eerst (deels) vergeten zijn. Zo moeten ze nog dieper graven in hun hoofd.

👉 Door actief op te halen checken je leerlingen ook of ze de leerstof ook écht kennen. Dat weten ze alleen maar zeker als ze de leerstof uit hun hoofd kunt halen, niet uit hun boek. 

 

5 x Actief ophalen in de klas

1. De Oefentoets

De meest voor de hand liggende manier om leerstof actief op te halen is door oefeningen maken! Toch kiezen veel leerlingen voor meer passieve studiemethodes en doen ze te weinig met extra oefenmateriaal of leerplatformen.

 

Inspireer ze daarom met deze 3 oefenkansen:

 

1. Geef je leerlingen de instructie om oefeningen in hun boek (opnieuw) te maken. 

 

2. Kijk of je online oefenmateriaal kunt aanraden op:

  • Bingel (platform voor lagere school - schoollogin vereist)
  • Computermeester.be (website voor lagere school)
  • Quizlet (website voor lager of middelbaar om woordkaartjes te maken - persoonlijke login vereist)
  • Studygo (website voor lager of middelbaar om woordkaartjes te maken - persoonlijke login vereist)
  • Diddit, Pelckmans Portaal of Scoodle (platform voor middelbare school - inloggen via Smartschool)

 

3. Laat jouw leerlingen een oefentoets maken en invullen of geef er zelf ééntje mee.

Onder dit filmpje, waarin ik je deze effectieve studiemethode uitleg, vind je een stappenplan voor jouw leerlingen.

De oefentoets I Stap voor stap uitgelegd

2. Vragenpot

Een eenvoudige en snelle manier om de leerstof actief op te halen in je klas is de vragenpot.

 

De vragenpot inzetten doe je zo:

 

  • Op het einde van je les laat je alle leerlingen één vraag bedenken over de leerstof (hiervoor moeten ze al actief ophalen!). Ze schrijven deze op een papiertje met op de achterkant het antwoord.

 

  • Jij controleert de papiertjes en stopt de drie beste vragen in een pot.

 

  • Elke les start je met een grabbel uit de vragenpot. Je stelt jouw leerlingen steeds drie vragen. Deze kunnen gaan over de vorige les, maar ook van een tijdje terug. Op die manier moeten ze soms diep graven in hun geheugen en halen ze de leerstof actief op.

⁠⁠

 

Goeie tip over de Vragenpot!

Na het stellen van een vraag uit de vragenpot geef je best alle leerlingen de tijd om het antwoord te bedenken. Ga niet meteen in op de eerste vinger die de lucht ingaat, maar duid steeds willekeurig iemand aan. Zo zullen jouw leerlingen steeds gemotiveerd zijn actief mee te denken.

3. Doe de braindump

 

Deze kun je inzetten wanneer je een nieuw lesthema begint of wanneer je wil terugkoppelen naar een vorige les. In beide gevallen kunnen jouw leerlingen kennis actief ophalen over een onderwerp in hun geheugen.

 

Een voorbeeld: 

Je bent leerkracht biologie en je hebt vorige week les gegeven over zoogdieren.

Laat jouw leerlingen aan het begin van de les zelfstandig opschrijven wat ze nog weten over die les. Ieder voor zich.

 

Zo moeten ze graven in hun geheugen naar wat ze er van hebben onthouden.

Sommige dingen zijn ze waarschijnlijk vergeten, maar dat is net belangrijk om tot leren te komen. Geef hen de tijd (vb. vijf minuten) en laat ze maar graven.

 

Tip: Laat je leerlingen met hun buur de braindumps naast elkaar te leggen.

Leerlingen kunnen elkaars braindump in een andere kleur aanvullen. Zo wordt het duidelijk wat ze zelf nog niet wisten en wat ze dus nog goed moeten oefenen.

 

Braindump I Stap voor stap uitgelegd

4. Exit-tickets

Exit-tickets zijn een eenvoudige tool om het leereffect te vergroten bij jouw leerlingen en feedback te verzamelen over jouw les.

 

Je kunt ze gebruiken in het begin van je les of op het einde van je les. In het begin van je les toets je wat je leerlingen nog weten over de vorige les, terwijl je op het einde van de les kunt nagaan wat jouw leerlingen van deze les hebben opgepikt.

Wanneer je jouw klas laat nadenken over de vorige les, is de kans groter dat ze al een heel deel vergeten zijn. Dat is goed nieuws, want zo moeten hun hersenen harder werken om de leerstof op te roepen.

 

Toets je de lesstof op het einde van de les, dan weet je hoe goed jouw leerlingen mee zijn en zullen ze wellicht beter opletten om het ticket achteraf zo goed mogelijk te kunnen invullen.

 

Print je exit-tickets en lees hoe je de exit-tickets op verschillende manieren kan gebruiken in de download.

5. Kahoot!

Al heel wat leerkrachten ontdekten wat voor een succes Kahoot! heeft in hun klas. Het is niet alleen een leuke quiz voor je leerlingen, maar ook een geweldige manier om leerstof actief op te halen. 

Actief ophalen voor thuis

Zet je leerlingen ook thuis aan het werk met de effectieve leerstrategie 'Actief ophalen'.

Dat kun je doen door ze de Braindump mee te geven als voorbereiding voor een toets. Zo kunnen ze de avond voor de toets zo veel mogelijk proberen opschrijven wat ze weten over het toetsonderwerp. De ultieme test! Maar je kunt ook woordkaartjes uitleggen.

 

Woordkaartjes

Moeilijke begrippen, Franse vocabulaires en formules worden door leerlingen eindeloos gelezen, opgenoemd of overgeschreven.

Dit zijn passieve studiemethodes en dus kun je hen maar beter uitleggen hoe je met woordkaartjes veel meer geleerd krijgt op minder tijd.

 

De woordkaartjes kunnen ze makkelijk thuis maken:

 

👉 Je leerlingen knippen een papier in stukjes 


👉 Ze schrijven op de ene kant een begrip, een onderwerp of een vraag.

Lees in onze blog wat je allemaal op zo'n kaartje kunt schrijven.


👉 Ze noteren op de andere kant de bijhorende definitie, formule, vertaling, verklaring of het juiste antwoord

 

En zo halen ze de leerstof actief op:

Thuis oefenen doen ze door alle kaartjes op tafel te leggen als een memory-spel. Eén voor één draaien ze een kaartje om en leggen ze bij een goed antwoord op een rechterstapel. Foute antwoorden gaan op een linker stapel. Daarna herhalen ze de linkerstapel tot alle kaartjes op de rechterstapel liggen.

Meer over actief ophalen

Meer weten over actief ophalen of over studiemethodes met actief ophalen? Lees het in onze blog.

 

Wanneer woordkaartjes inzetten?

24 sep 2023 11:24

Hablas Español? Met deze woordkaartjes waan je je meteen aan de Costa Del Sol! 🏖Wist je dat je zowat elke leerstof op een woordkaartje kwijt kunt? ✏️Bij deze effectieve studiemethode studeer je je leerstof in door ze te memoriseren met woordkaartjes of 𝘧𝘭𝘢𝘴𝘩𝘤𝘢𝘳𝘥𝘴.🇫🇷 Bij taalvakken schrijf je op de ene kant een woord, op de andere kant de vertaling.💡 Bij theoretische vakken kun je werken met vragen en antwoorden of oorzaken en gevolgen.📐 Bij wetenschappelijke vakken kun je er definities, stellingen, eigenschappen en symbolen mee instuderen.⚗️ Of wat dacht je van formules voor chemie of fysica?Heb jij nog een idee van wat er allemaal op zo'n woordkaartje kan?

Lees meer »

Actief ophalen

5 aug 2023 17:21

Leren doe je vaak met je neus tussen de boeken. Maar wat als je die nu een keertje weglegt? 📖Wel, dat is precies wat 'actief ophalen' inhoudt!🧠 Actief ophalen is één van de effectieve leerstrategieën. Een methode die voor iedereen werkt, omdat je brein nu eenmaal beter leerstof onthoudt op die manier.Maar genoeg gekletst. Wat is actief ophalen?👉 Bij deze leerstrategie klap je boeken dicht en ga je diep graven in je geheugen. Zo zet je je brein flink aan het werk en dat zorgt ervoor dat je veel beter zult onthouden.👉 Daarnaast check je ook of je de leerstof ook écht kent. Dat weet je alleen maar zeker als je ze uit je hoofd kunt halen, niet uit je boek.

Lees meer »

Ken jij de Cornell Methode al?

5 aug 2023 17:21

Effectief studeren doe je met de Cornell Methode!Duurt het samenvatten bij jou ook veel te lang en weet je niet goed wat je precies moet opschrijven? 😥Dan is deze methode het proberen waard.Deze methode werd ontwikkeld door Dr. Walter Pauk op de Cornell Universiteit (USA). 🎓En daar ben ik Walter heel dankbaar voor, want deze methode werkt supergoed! Het bereidt je goed voor op een toets en zorgt dat je de leerstof beter snapt. 🧠

Lees meer »

Effectieve studiemethode: Braindump

5 aug 2023 17:21

Veel leerlingen kijken me raar aan als ik het heb over de braindump. Het is dan ook niet zo'n klassieker. Daarom kon je die laatst ook terug vinden in de #ChillLerenChallenge, zodat de braindump de aandacht krijgt die hij verdient!

Lees meer »